Thực hành tỉnh thức, chánh niệm, sống tỉnh thức, thiền tỉnh thức … những cụm từ này đã trở nên quen thuộc trong thời đại đầy biến động, nơi chúng ta cần một nhịp lặng, một khoảng không để hít thở và không làm gì hơn ngoài việc tập trung vào hơi thở ở hiện tại. Không chỉ mang lại lợi ích cho người trưởng thành, thực hành tỉnh thức cũng góp phần không nhỏ vào việc phát triển sức khỏe toàn diện cho trẻ em, Hãy cùng Yoga Planet khám phá những lợi ích tuyệt vời mà hoạt động này mang lại nhé!
TỈNH THỨC LÀ GÌ?
Khái niệm của tỉnh thức thật ra rất đơn giản: Khi chúng ta có ý thức về việc mình đang làm trong thời điểm hiện tại, đó chính là tỉnh thức. Tất cả những điều cần quan tâm, chú ý đều tập trung xoay quanh phút giây thực tại ngay thời điểm sự việc diễn ra, bao gồm tất cả những cảm giác, suy nghĩ, hành động, cảm xúc. Bên cạnh đó, tỉnh thức cũng là một phương tiện để giải phóng chất “hạnh phúc” trong não, giúp điều hòa huyết áp, cải thiện tiêu hóa và giải tỏa những căng thẳng bên trong. Chỉ bằng việc tập trung vào giây phút hiện tại, chúng ta đã tiến tới thực hành tỉnh thức.
VÌ SAO THỰC HÀNH TỈNH THỨC LẠI TUYỆT VỜI ĐẾN THẾ?
Có rất nhiều điểm cộng để nói lên sự tuyệt vời của thực hành tỉnh thức đối với trẻ em.
Thực hành tỉnh thức bất cứ khi nào trẻ muốn
Không quan trọng về không gian hay thời gian, chỉ bằng việc nhận thức và chú ý vào sự hiện diện ngay lúc này, với bất kỳ ai đang ở bên và bất cứ việc gì đang làm, trẻ đều có thể bắt đầu thực hành tỉnh thức.
Thực hành tỉnh thức giúp trẻ xây dựng kỹ năng phản ứng hiệu quả
Thông qua việc cảm nhận hơi thở hoặc sử dụng các giác quan trong lúc tập trung vào một trải nghiệm của khoảnh khắc hiện tại, tâm trí của trẻ sẽ lặng yên như mặt nước, cho phép trẻ thấy được tường tận hơn những gì đang diễn ra bên trong tâm trí và cơ thể mình. “Con cảm thấy lo lắng”, “con thấy bồn chồn” … trẻ sẽ học được cách sử dụng những ấn tượng cảm quan để bày tỏ những điều này, đồng thời hiểu rằng những dấu hiệu này giúp các con dừng lại và chiêm nghiệm trước khi phát ngôn, hành động, xây dựng được các kỹ năng phản ứng hiệu quả và lành mạnh.
Thực hành tỉnh thức giúp trẻ thấu suốt hơn trước những quyết định
Từ việc đều đặn thực hành tỉnh thức, trẻ sẽ bớt thụ động và dần có ý thức rõ hơn về những chuyện đang diễn ra bên trong cũng như xung quanh mình. Đứng trước bất kỳ một tình huống nào, trẻ cũng sẽ tập trung vào quá trình phản ứng có ý thức với trí tuệ và phẩm chất tốt đẹp, thay vì tập trung vào kết quả, vì trẻ đã nhận ra được sự liên kết giữa nguyên nhân và điều kiện để dẫn đến từng khoảnh khắc. Điều này góp phần vào khả năng điều chỉnh góc nhìn của trẻ, dẫn đến việc điều chỉnh lời nói, hành vi phù hợp với những phẩm chất rèn luyện được.
THỰC HÀNH TỈNH THỨC HIỆN DIỆN THẾ NÀO TRONG LỚP HỌC YOGA PLANET?
Theo nghiên cứu của hai nhà tâm lý học và nhà nghiên cứu, Tiến sĩ Christopher K. Germer và Kristin Neff trong quyển “The mindful path to self-compassion” (tạm dịch “Con đường tỉnh thức đến từ bi”), “Chúng ta thường nghĩ rằng thiền là ngồi yên. Nhưng với trẻ, ngồi yên là một nhiệm vụ khó khăn, nhất là khi các con đang cảm thấy căng thẳng, lo lắng hay tâm trí đang bận rộn với những suy nghĩ riêng. Vì vậy, các trò chơi tỉnh thức hay chánh niệm liên quan đến vận động như đi lại, vươn người, lắc lư, sẽ đặc biệt hữu ích cho trẻ. Bên cạnh việc mang đến niềm vui, các hoạt động này còn mang đến cho trẻ cơ hội chú ý đến những khác biệt trong cảm nhận về tâm trí và cơ thể trước và sau khi hoạt động.”
Bên cạnh đó, Tiến sĩ Peter Levine đã giải thích trong quyển “Trauma-Proofing Your Kids” (tạm dịch “Hạn chế tổn thương cho các con”), các hoạt động thể chất là phương pháp hiệu quả để giải phóng năng lượng dư thừa, đặc biệt là khi các hoạt động này được thiết kế “đan xen các giai đoạn vận động sôi nổi và các giai đoạn nghỉ ngơi để trẻ nhỏ có đủ thời gian ổn định lại, vì trong cả hai giai đoạn, nguồn năng lượng dư thừa đều được tự động giải phóng”.
Thấu hiểu và đồng tình với ý nghĩ này, tại Yoga Planet, thực hành tỉnh thức đều được hoàn thành dần dần thông qua các hoạt động thực hành, gồm các bài tập thở, các kỹ năng sử dụng giác quan, để trẻ làm quen với thực hành tỉnh thức một cách tự nhiên nhất, vì tỉnh thức chính là mỏ neo của sự chú tâm.
“Hầu hết những khó chịu về tinh thần nảy sinh khi tâm trí chúng ta không ngừng di chuyển từ đối tượng này sang đối tượng khác, hoặc khi chúng ta quá chú tâm vào những ý nghĩ hay cảm giác không vui. Ngay khi cảm nhận hướng suy nghĩ này, chúng ta cần phải neo chúng lại bằng một điểm đến trung lập và không thay đổi.”, Tiến sĩ Christopher K. Germer và Kristin Neff đã lý giải tại sao các mỏ neo cho sự chú tâm lại quan trọng, nhất là với vai trò kiểm soát các cảm xúc mạnh.
Người lớn chúng ta thường hay khuyên trẻ cần ngẫm nghĩ về các vấn đề chúng gặp phải để tìm cách giải quyết. Tuy nhiên, việc không ngừng suy nghĩ và lo lắng về các vấn đề đang diễn ra sẽ làm tăng thêm phản xạ căng thẳng của cơ thể. Thực tế, trẻ cần học cách cảm nhận những tín hiệu mà cơ thể đang truyền đi khi cảm giác lo lắng bắt đầu chiếm ưu thế, vì chỉ khi cảm nhận được, trẻ mới có thể kiềm chế phản xạ căng thẳng cường độ cao bên trong cơ thể. Khi đó, trẻ có thể cố định sự chú ý, tập trung vào một đối tượng trung lập đơn giản để thực hành tỉnh thức và thư giãn.
Thông qua quá trình thực hành tỉnh thức, các kỹ năng, kiến thức mới sẽ được tiếp thu và giúp trẻ phát triển sức khỏe toàn diện hơn. Cùng Yoga Planet làm quen với một người bạn mới thật thú vị với lớp học thực hành tỉnh thức nhé!
